Vụ công ty "tí hon" trúng mỏ cát 2.811 tỷ đồng: Quy định đã rất rõ!

Tại cuộc họp báo thường kỳ Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Lại Hồng Thanh - Phó tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam - đã trao đổi với báo chí xung quanh việc quản lý khai thác cát sỏi lòng sông, nhất là sau vụ việc doanh nghiệp "tí hon" ở TPHCM trúng đấu giá mỏ cát ở tỉnh An Giang với giá 2.811 tỷ đồng gây xôn xao dư luận.

Theo ông Thanh, thẩm quyền đấu giá quyền khai thác vật liệu xây dựng, cát sỏi lòng sông thuộc UBND cấp tỉnh. Do tính chất quan trọng, đặc thù của lĩnh vực này nên dù đã có Luật Khoáng sản, Chính phủ phải ban hành Nghị định 23/2020 quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông.

"Nghị định 23/2020 đã quy định rất rõ trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc cấp phép và lập quy hoạch thăm dò, khu vực khoanh định, tạm thời cấm khai thác. Khu vực khoanh định cấm thì không thể cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản ở đó", ông Thanh nói.

Ngoài ra, Nghị định số 23/2020 nêu rõ việc cấp phép thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông phải bảo đảm các nguyên tắc khi cấp phép thăm dò khoáng sản, khai thác khoáng sản quy định tại khoản 1 Điều 40, khoản 1 Điều 53 Luật Khoáng sản và các nguyên tắc sau: Được thực hiện thông qua hình thức đấu giá quyền khai thác khoáng sản (trừ trường hợp thuộc khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định).

Trường hợp khu vực đề nghị cấp phép thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông nằm giáp ranh từ 2 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trở lên, trước khi cấp phép, UBND cấp tỉnh nơi có tổ chức, cá nhân đề nghị cấp phép phải lấy ý kiến bằng văn bản của UBND cấp tỉnh là địa phương giáp ranh.

Ngoài ra, trước khi cấp phép, UBND cấp tỉnh lấy ý kiến chấp thuận bằng văn bản của cơ quan quản lý nhà nước về đường thủy nội địa, phòng chống thiên tai, thủy lợi và đáp ứng các yêu cầu quy định.

Ông Lại Hồng Thanh khẳng định, tới đây Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục đôn đốc các địa phương thực hiện nghiêm túc Nghị định 23 bởi các việc liên quan đến quản lý, khai thác cát sỏi đều đã được quy định rất rõ.

Cơ sở pháp lý cho các dự án ở khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia

Tại cuộc họp báo, ông Lại Hồng Thanh cho biết, thực hiện quy định tại Điều 29 Luật Khoáng sản, trên cơ sở kết quả công tác điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản, nhu cầu khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản theo Chiến lược khoáng sản đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã khoanh định và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 645/QĐ-TTg phê duyệt khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia.

Theo đó, đã khoanh định có 48 khu vực cho 10 loại khoáng sản là khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia (đến năm 2020), trong đó có: 23 khu vực dự trữ khoáng sản titan, với tổng diện tích 1.140 km2, tài nguyên là 421,5 triệu tấn quặng tinh, phân bố chủ yếu trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận và Bà Rịa - Vũng Tàu; 4 khu vực dự trữ khoáng sản cát trắng với tổng diện tích 3.868 km2, 1,1 tỷ tấn, phân bố trên địa bàn các tỉnh Quảng Nam, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế; 6 khu vực dự trữ than (than nâu, than antraxit) với diện tích 1.456 km2, 40,732 tỷ tấn, nằm trên địa bàn các tỉnh Quảng Ninh, Quảng Nam, Hưng Yên, Nam Định, Thái Bình; 4 khu dự trữ khoáng sản quặng sắt - laterit với diện tích 1.013 km2, 917.289 ngàn tấn quặng bauxit và 1.060 triệu tấn quặng sắt-laterit, thuộc địa bàn các tỉnh Đăk Lăk, Gia Lai...

Theo ông Lại Hồng Thanh, ở các khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia đã khoanh định, công bố, có nhiều khu vực khoáng sản dự trữ (chủ yếu là titan, cát trắng) phân bố dọc dải ven biển, nơi có điều kiện thuận lợi để triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội (như du lịch, điện gió, điện mặt trời, khu công nghiệp...).

Trong hai năm trở lại đây, để phát huy tối đa các nguồn lực phát triển, nhất là các dự án đầu tư theo hướng bền vững, kinh tế xanh đã có nhiều địa phương như Bình Thuận, Ninh Thuận, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam... quan tâm kêu gọi đầu tư và đã có nhiều văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Bộ có liên quan cho phép triển khai các dự án phát triển trên mặt ở các khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia. Điển hình như tỉnh Bình Thuận đề nghị 66 dự án, gồm các dự án sân bay, điện mặt trời, điện gió, du lịch nghỉ dưỡng; tỉnh Quảng Nam 16 dự án; tỉnh Đắk Lắk 10 dự án...

Để đủ cơ sở pháp lý vừa quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, vừa tạo điều kiện để triển khai các dự án phát triển trên mặt tại các khu vực có khoáng sản dự trữ quốc gia, vừa qua Chính phủ đã ban hành Nghị định số 51/2021 về quản lý khoáng sản ở các khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia.

Đây là lần đầu tiên Chính phủ ban hành một Nghị định để hướng dẫn chi tiết Điều 29 Luật Khoáng sản nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các địa phương khi triển khai các dự án đầu tư tại khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia nhưng phù hợp với quy định của pháp luật về khoáng sản, đầu tư, đất đai và pháp luật khác có liên quan.

"Đó là cơ sở pháp lý để Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định thay thế Quyết định số 645/QĐ-TTg nêu trên trước khi UBND cấp tỉnh ban hành quyết định chủ trương đầu tư triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội trong diện tích khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia", ông Thanh nói thêm.