"Giấc ngủ trắng"- nỗi ám ảnh kinh khủng không kém trạng thái say xỉn

Ngay cả những người cầm lái lâu năm cũng thừa nhận rằng, đôi khi vì chủ quan mà rơi vào tình trạng ngủ tạm thời sau vô lăng, còn gọi là "giấc ngủ trắng". Đó là khi cơ thể đã mệt mỏi, cần được nghỉ ngơi để nạp năng lượng, tài xế vẫn điều khiển vô lăng nhưng rơi vào trạng thái ngủ, dù mắt vẫn mở, sau đó có thể thiếp đi bất cứ lúc nào.

Trong tình huống như vậy, có tài xế may mắn kịp choàng tỉnh khi chưa xảy ra nghiêm trọng, nhưng cũng có những tài xế ngủ gật lao thẳng xe vào đầu xe chạy ngược chiều, gây tai nạn nghiêm trọng.

Tài xế có xu hướng buồn ngủ khi lái xe đường dài ở những đoạn đường thẳng và vắng (thường là đường cao tốc, quốc lộ), hoặc lái xe vào các khoảng thời gian nhịp sinh học của cơ thể đòi nghỉ ngơi (từ 10h tối đến 5h sáng hoặc từ 13h đến 15h chiều, đặc biệt là sau bữa cơm trưa). 

Tài xế cũng dễ buồn ngủ nếu lái xe sau một đêm ngủ ít hơn bình thường, làm việc quá sức (tan ca đêm), hoặc sau khi uống các loại thuốc có tác dụng phụ gây buồn ngủ, ví dụ như thuốc cảm.

Còn một nguyên nhân nữa ít người chú ý đến nhưng cũng khiến tài xế buồn ngủ; đó là tình trạng thiếu ôxy bên trong xe, do chế độ gió điều hòa không hợp lý.

Khi nào nên dừng xe nghỉ ngơi để tránh ngủ gật sau vô lăng?

Một số người thậm chí không nhận biết được là mình sắp ngủ gật sau vô lăng, trong khi một số khác biết bản thân buồn ngủ nhưng lại chủ quan cho rằng có thể xua nguy cơ ngủ gật bằng cách mở cửa sổ xe hoặc bật to nhạc trong xe. Tuy nhiên, thực tế là cả hai trường hợp đều có thể khiến lái xe ngủ gật bất cứ lúc nào, đặt bản thân và những người đi cùng trên xe vào vòng nguy hiểm.

Anh Hải, 50 tuổi, trú tại Hà Đông (Hà Nội), cho biết, trong hơn 20 năm cầm lái, anh cũng từng vài lần gặp "giấc ngủ trắng", thiếp đi 1-2 giây khi đang lái xe đường dài vào buổi chiều tối.

"Hôm đó, sau 4 tiếng lái xe liên tục, lúc trời gần tối, tôi đã thấy hơi mệt và buồn ngủ, nhưng vì chỉ còn khoảng 40 cây số nữa là tới nơi nên tặc lưỡi lái cố. Vậy mà rồi tôi thiếp đi lúc nào không biết, chỉ giật mình choàng tỉnh khi bánh trước bên trái cà vào dải phân cách. Sau đó tôi phải lập tức tấp xe vào trạm xăng phía trước để nghỉ 15 phút rồi mới đi tiếp. Đó thực sự là khoảnh khắc kinh hoàng!" - anh Hải kể lại.

Có rất nhiều dấu hiệu cảnh báo nguy cơ ngủ gật mà bạn nên chú ý khi đang lái xe:

- Cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, đầu óc mơ màng, phân tán

- Khó tập trung, nháy mắt liên tục và mí mắt trĩu nặng

- Ngáp không dừng và dụi mắt liên tục, chảy nước mắt, thở nông

- Không thể giữ đầu thẳng như bình thường

- Không thể nhớ số km của hành trình vừa trải qua, đi quá lối ra hoặc biển báo giao thông

- Cảm thấy mơ màng, đi chệch làn đường, lái xe chuệnh choạng, tốc độ không ổn định...

Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, bạn hãy dừng xe lập tức để đảm bảo an toàn. Những người lái xe giàu kinh nghiệm thường nhận ra ngay mình bắt đầu rơi vào trạng thái "giấc ngủ trắng". Cách xử lý của họ là tấp ngay vào vị trí an toàn (điểm nghỉ) và ngả ghế nhắm mắt thư giãn hoặc hẹn giờ đồng hồ ngủ 1 giấc ngắn 10-15 phút, để cho cơn buồn ngủ trôi qua.

Sau đó, tài xế có thể tiếp tục hành trình một cách đầy tỉnh táo.

Làm gì để tránh "giấc ngủ trắng" sau vô lăng?

Trước tiên, hãy cố gắng ngủ đủ (7-9 tiếng) trước mỗi chuyến đi dài và đừng chỉ vội đến đích. Nhiều người cố tối đa hóa kỳ nghỉ cuối tuần bằng cách lái xe vào buổi tối hoặc không dừng giữa đường để nghỉ ngơi. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là tài xế tỉnh táo và lái xe an toàn. 

Dưới đây là một số cách để tránh buồn ngủ khi lái xe:

- Có bạn đường: Tránh việc phải lái xe đường dài một mình. Có người đi cùng trò chuyện sẽ giúp bạn tỉnh táo, cảnh báo, nhắc nhở khi bạn có dấu hiệu mệt mỏi, buồn ngủ.

- Cà phê hoặc nước tăng lực sẽ giúp bạn tỉnh táo hơn; tuy nhiên, hãy nhớ rằng, sau khi uống khoảng 30 phút, các loại đồ uống này mới có tác dụng với thần kinh.

- Với những chuyến đi dài, hãy cố gắng thay đổi tầm nhìn thường xuyên để mắt không bị mỏi, tránh nhìn quá lâu vào một điểm cố định.

- Cần nghỉ ngơi sau khi lái khoảng 150 km hoặc 2 tiếng. Hãy làm gì đó để tỉnh táo, lấy năng lượng, như ăn nhẹ, đổi lái hoặc đi bộ, chạy quanh xe 5-10 vòng, vận động cơ thể để lấy lại sự tỉnh táo.

- Tránh đồ uống có cồn và các loại thuốc gây buồn ngủ, như thuốc cảm.

- Tránh lái xe vào những khung giờ bạn dễ buồn ngủ.

- Mở cửa sổ xe để lấy thêm dưỡng khí, nghe nhạc và hát theo, nhai kẹo cao su cũng là một cách giúp bạn tỉnh táo hơn.

- Tốt nhất, bạn nên dừng xe để chợp mắt 10-15 phút. Tuy nhiên, không nên dừng xe ở lề đường, làn khẩn cấp trên đường cao tốc hoặc những chỗ quá vắng vẻ. Trạm xăng hay trạm dừng/nghỉ trên đường là những chỗ an toàn nhất.