Sự sống sơ khai trên sao Hỏa đã tự hủy diệt trong một thảm họa khí hậu

Phạm Hường

(Dân trí) - Sự sống dưới dạng vi sinh vật cổ đại trên sao Hỏa có thể đã hủy hoại khí quyển của hành tinh này trong quá trình biến đổi khí hậu và dẫn đến sự tuyệt chủng của chúng.

Sự sống sơ khai trên sao Hỏa đã tự hủy diệt trong một thảm họa khí hậu - 1

Lý thuyết này là kết quả của mô hình nghiên cứu khí hậu giả định rằng cách đây khoảng 3,7 tỷ năm, trên sao Hỏa có các vi sinh vật ăn hydro và thải ra methane. Vào thời gian đó, các điều kiện khí quyển trên sao Hỏa cũng tương đồng với khí quyển trên Trái Đất khi đó.

Nhưng thay vì tạo ra môi trường để sống sót và tiến hóa như trên Trái Đất, thì các vi sinh vật sao Hỏa lại tự hủy diệt ngay ở thời kỳ sơ khai.

Mô hình nghiên cứu cho thấy lý do mà sự sống tồn tại được trên Trái Đất nhưng lại bị hủy diệt trên sao Hỏa chính là thành phần các khí có mặt trên hai hành tinh này và khoảng cách từ hai hành tinh này đến Mặt Trời. Do ở xa Mặt Trời hơn so với Trái Đất nên sao Hỏa phụ thuộc nhiều hơn vào sương mù dày đặc là các khí nhà kính giữ nhiệt như carbon dioxide và hydro để duy trì nhiệt độ thích hợp cho sự sống.

Do các vi sinh vật trên sao Hỏa cổ đại ăn hydro (một loại khí nhà kính tiềm năng) và thải ra methane (khí nhà kính đáng kể trên Trái Đất nhưng vẫn không mạnh bằng hydro) nên chúng dần dần "ăn" cả tấm chăn giữ nhiệt cho sao Hỏa và cuối cùng sao Hỏa trở nên lạnh đến mức chúng không thể tiến hóa thành sự sống phát triển được nữa.

Khi nhiệt độ trên sao Hỏa giảm xuống từ mức độ vừa phải là 10 đến 20 độ C xuống mức độ hủy diệt là âm 57 độ C thì các vi sinh vật phải "chạy trốn" xuống sâu hơn và sâu hơn nữa vào tầng ấm hơn dưới bề mặt sao Hỏa, tức là sâu khoảng 1 km chỉ trong vòng vài trăm năm sau sự kiện nguội lạnh.

Để tìm ra bằng chứng cho lý thuyết này, các nhà nghiên cứu muốn biết có còn số ít nào trong các vi sinh vật này sống sót hay không. Và các dấu vết của methane trong khí quyển sao Hỏa được các vệ tinh phát hiện ra cùng với những "dấu hiệu của người ngoài hành tinh" mà tàu thám hiểm Curiosity bắt được chính là bằng chứng cho thấy các vi sinh vật này vẫn còn tồn tại.

Các nhà khoa học tin rằng những phát hiện này chứng tỏ sự sống có thể không tự duy trì trong mọi môi trường thuận lợi mà nó xuất hiện mà dễ dàng tự tuyệt chủng do vô tình phá hủy môi trường thuận lợi cho sự tồn tại của chính mình.

Tác giả chính của nghiên cứu, nhà sinh vật học thiên văn Boris Sautery ở Viện Sinh học của Trường đại học l'Ecole Normale Supérieure, Pháp, nói rằng "các thành phần của sự sống có mặt ở khắp nơi trong vũ trụ."