Hé lộ nguồn gốc bất ngờ của oxy trên Trái Đất

Minh Khôi

(Dân trí) - Lượng oxy có trong bầu khí quyển giúp Trái Đất trở thành một hành tinh có thể sinh sống được. Thế nhưng oxy đến từ đâu?

Hé lộ nguồn gốc bất ngờ của oxy trên Trái Đất - 1

21% bầu khí quyển Trái Đất bao gồm thành tố mang lại sự sống, là oxy. Thế nhưng điều bất ngờ là kể từ khi Trái Đất hình thành khoảng từ 2,8 đến 2,5 tỷ năm trước đây, lượng oxy dồi dào này gần như không có. Kể từ đó tới nay, nguồn gốc của oxy trên Trái Đất vẫn luôn là điều được các nhà khoa học tranh cãi, với nhiều giả thuyết, lập luận được đưa ra.

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Geoscience đã bổ sung thêm một khả năng mới. Đó là oxy có thể đến từ các nguồn kiến tạo thông qua sự chuyển dịch của lớp vỏ Trái Đất, điển hình là núi lửa phun trào.

Để đưa ra nhận định này, các nhà nghiên cứu từ Đại học Michigan, Mỹ đã thu thập các mẫu đá granitoid có tuổi đời từ khoảng 2750 đến 2670 triệu năm tuổi tại nhiều khu vực khác nhau.

Dựa trên những mẫu vật thu thập được, các nhà nghiên cứu đã đánh giá mức độ oxy hóa của magma được tạo ra trong giai đoạn này.

Thật bất ngờ khi kết quả thu được một lượng nhỏ oxy tự do thoát ra sau khi nhóm nghiên cứu sử dụng kỹ thuật Quang phổ hấp thụ tia X.

Hé lộ nguồn gốc bất ngờ của oxy trên Trái Đất - 2

Oxy có thể được hình thành thông qua sự chuyển dịch của lớp vỏ Trái Đất (Ảnh: Getty).

Tuy nhiên, việc tại sao trong các magma này lại có chứa oxy, để rồi sau đó được giải phóng vào khí quyển nhờ các vụ phun trào núi lửa vẫn còn là một bí ẩn.

Cần phải nói thêm rằng trước đây, người ta từng cho rằng magma từ thời kỳ Archean không thể bị oxy hóa. Những thử nghiệm cũng cho rằng điều này là không thể.

Giả thuyết được đưa ra cho sự xuất hiện của oxy trên những khối magma này có thể đến từ việc chúng rơi xuống đáy biển, để rồi bị phủ lên trên bởi một lớp đá trầm tích có khả năng oxy hóa.

"Sự xuất hiện của những khối magma có thể bị oxy hóa vẫn còn là điều bí ẩn", David Mole, nhà khoa học Trái Đất tại Đại học Laurentian cho biết. "Tuy nhiên, nghiên cứu khẳng định rằng những quá trình kiến tạo trong thời kỳ Archean có thể là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành oxy trong bầu khí quyển của Trái Đất".

Nghiên cứu cũng chỉ ra luận điểm rằng Trái Đất là nơi duy nhất trong Hệ Mặt Trời sở hữu cấu trúc kiến tạo mảng và quá trình hút chìm diễn ra chủ động. Điều này ít nhiều cho thấy giả thuyết trên đã giải thích được tình trạng thiếu vắng oxy, và cuối cùng là sự sống trên các hành tinh khác.